رانندگی با ماشین دنده اتوماتیک – آموزش قدم به قدم
زمانی نه چندان دور رانندگی با ماشین دنده اتوماتیک فقط در بین افراد مسن یا معلول محبوبیت داشت اما اکنون بین همه افراد فراگیر شده‌است. خودرو های گیربکس اتومات رانندگی در شهرهای پرترافیک را راحت‌تر کرده‌اند، مصرف سوخت را کاهش داده‌اند و تعمیرات آن به مراتب سهولت بیشتری دارد. همچنین یادگیری کار با کلاچ هنوز برای برخی افراد کاری دشوار محسوب می‌شود.
از آنجایی که خودروهای برقی روزبه‌روز رایج تر می‌شوند و گذر زمان بر طرفداران آن می‌افزاید، گیربکس های اتوماتیک بزودی جایگزین طیف زیادی از گیربکس های دستی می‌شوند. بنابراین حتی اگر خودروی شما در حال حاضر دنده اتومات نیست بازهم لازم است کار با آن را فراگیرید تا در موقعیت های استثنائی بتوانید شرایط را کنترل کنید.
خودروهای اتوماتیک چگونه کار می‌کنند؟
کنار تمامی دنده‌های اتومات تعدادی حروف انگلیسی نوشته‌شده است که برای کار با آن و فراموش نکردن موقعیت بهتر است معنای آن ها را بدانید. همچنین در گیربکس های اتوماتیک حالت “خلاص” نیز خود یک دنده و یک حالت در نظر گرفته می‌شود در صورتی که در دنده‌های دستی خلاص به حالتی گفته می‌شد که هیچ دنده‌ای درگیر نباشد.
- P پارک (Park)
فقط زمانی استفاده شود که قصد ترک خودرو را دارید. حالت پارک گیربکس را قفل می‌کند و از به حرکت درآمدن چرخ ها جلوگیری می‌شود. اما همچنان لازم است از ترمز دستی نیز استفاده کنید.
- R دنده عقب (Reverse)
حالت ریورس به معنای دنده عقب است که در خودروهای دنده دستی نیز این علامت را دیده‌اید و با آن آشنا هستید.
- N خلاص، خنثی (Neutral)
قرار گرفتن روی N گیربکس را از حالت درگیر خارج می‌کند و برای توقف های کوتاه مدت مانند چراغ قرمز مفید است. در این حالت نیازی نیست پای خود را روی ترمز نگهدارید تا خودرو حرکت نکند.
- D رانندگی (Drive)
برای حرکت کافیست دنده را روی D قرار دهید و سپس پای خود را کامل از روی ترمز بردارید. خواهید دید خودرو آرام آرام به حرکت در می‌آید. زمانی که گاز دهید نسبت به سرعت خودرو بصورت اتوماتیک تغییر دنده انجام خواهد گرفت و نیاز به عمل دیگری توسط شما نیست. کاهش دنده نیز به همین شکل انجام می‌شود.
5 نکته مهم که باید بدانید:
- در خودروهای دنده اتوماتیک موقع روشن کردن خودرو باید ترمز بگیرید. هنگام تعویض دنده نیز باید حتما خودرو در حالت توقف کامل قرار گیرد و پای شما روی ترمز باشد وگرنه به گیربکس آسیب خواهد رسید.
- زمانی که قصد خاموش کردن و خروج از خودرو را دارید قبل از قرار دادن روی حالت P لازم است ترمز دستی را بکشید. اگر ابتدا روی P بروید و سپس ترمز دستی را بکشید ممکن است موقع روشن کردن مجدد دنده‌ها کمی سخت تغییر حالت دهند.
- هنگام توقف های کوتاه مدت مانند ایستادن پشت چراغ قرمز لازم است دنده را روی N خلاص قرار دهید. اما در ترافیک های روان نیازی نیست مدام از D خارج کنید. اگر توقف در حد چند ثانیه است پای خود را روی ترمز نگهدارید.
- اشتباهی که اکثر افراد از روی عادت انجام می‌دهند این است که با ترمز رفتاری شبیه کلاچ دارند. درواقع زمانی که دنده را در D قرار می‌دهید نیازی نیست مانند کلاچ پای خود را به آرامی از روی پدال بردارید. این کار باید نسبتا سریع انجام شود و شروع به حرکت کنید.
- مراقب باشید از روی عادت حین رانندگی به یکباره پدال ترمز را به جای کلاچ نفشارید. این کار موجب فعال شدن توقف اضطراری و قفل شدن چرخ ها می‌گردد.
نحوه رانندگی با ماشین دنده اتوماتیک
اگرچه استفاده از گیربکس های اتومات نسبتا آسان است اما در برخورد اولیه ممکن است شما را دچار سردرگمی کند. هنگامی که سوار یک خودروی اتوماتیک می‌شوید باید به خاطر داشته‌باشید که ابتدا پدال ترمز را فشار دهید و سپس استارت بزنید. همچنین برای تعویض حالت دنده نیز حتما باید پدال ترمز فشرده شود تا دنده آزاد گردد. توجه کنید که در فرآیند تعویض دنده اگر با سختی مواجه شدید به هیچ عنوان به زور متوسل نشوید.
قبل از خاموش کردن خودرو نیز ابتدا روی حالت N خلاص قرار دهید و ترمز دستی را بکشید. سپس روی حالت P قرار دهید، ترمز را رها کنید و خودرو را خاموش نمایید.
برخی از گیربکس امکان تعویض دنده دستی را به شما می‌دهند. این ویژگی عموما کنار D قرار گرفته‌است و برای فعال کردن آن کافیست هنگامی که روی D هستید دنده را به سمت چپ بکشید تا در محفظه خود قرار گیرد. در حالت دنده دستی برای افزایش دنده یکبار دنده را رو به جلو هل دهید. دقت کنید که دنده باز به جای اول باز می‌گردد ولی تعویض دنده انجام شده‌است. برای کاهش دنده نیز کافیست دنده را یک بار رو به عقب بکشید.
ویژگی دنده دستی هنگام رانندگی با ماشین دنده اتوماتیک به شما کمک می‌کند در سربالایی ها یا شیب‌ها کنترل بهتری روی خودرو داشته‌باشید و اصطلاحا با دنده سنگین برانید. همچنین این ویژگی در شرایط سخت جاده‌ای مانند برفی و بارانی که سطح آسفالت لغزنده است بسیار کمک‌کننده خواهد بود و از شتاب گیری خودرو جلوگیری می‌کند.
آموزش راه اندازی قدم به قدم:
اکنون که اطلاعات لازم را در مورد کار با دنده اتوماتیک می‌دانید زمان آن است که بصورت گام به گام به آموزش راه اندازی و حرکت بپردازیم.
- برای راه اندازی خودرو ابتدا پای راست خود را روی پدال ترمز فشار دهید. نیازی نیست به سختی آن را تا انتها بفشارید اما از طرفی نیز نباید سطحی و شل فشرده شود. دقت کنید که برای ترمز حتما از پای راست استفاده کنید و پای چپ را بیکار بگذارید تا عادت کنید.
- با چرخاندن کلید یا فشردن دکمه استارت خودرو را روشن کنید، کماکان پدال ترمز را رها نکنید.
- ترمز دستی را آزاد کنید و در حالی که پایتان روی ترمز است دنده را به عقب بکشید. اگر قصد حرکت روبه جلو دارید روی D و اگر میخواهید دنده عقب بروید روی R قرار دهید.
- پای خود را از روی ترمز بردارید. با این کار خودرو آرام شروع به حرکت می‌کند. درواقع با رها کردن ترمز، خودرو مانند نیم کلاچ در گیربکس دستی عمل می‌کند.
- جهت افزایش سرعت پدال گاز را بفشارید. دقت کنید که نباید با ترمز مانند کلاچ رفتار کنید و با گاز دادن آن را آرام رها کنید!. رها کردن ترمز باید یکباره انجام گیرد. پس از حرکت گیربکس بطور خودکار تعویض دنده را انجام می‌دهد و نیاز به هیچ کاری از سمت شما نیست.
نحوه متوقف کردن ماشین دنده اتوماتیک:
- با کاهش سرعت، گیربکس بصورت خودکار دنده‌ها را کاهش می‌دهد.
- وقتی به مقصد رسیدید پای خود را روی ترمز قرار دهید تا خودرو بطور کامل بایستد.
- درحالی که پایتان روی ترمز است، دنده را روی N قرار دهید تا خلاص شود سپس ترمز دستی را بکشید. کماکان پای خود را روی ترمز نگهدارید و دنده را به P تغییر حالت دهید.
- خودرو را خاموش کنید.
اگر ماشین شما از مود های مختلف رانندگی پشتیبانی می‌کند، زمانی که روی مود Sport قرار دهید سطح حساسیت به دریچه گاز بیشتر می‌شود و شتاب خودرو افزایش می‌یابد. در حالت اسپرت سرعت تغییر دنده کمتر می‌شود و خودرو روی هر دنده مدت بیشتری متمرکز می‌شود تا سرعت به حداکثر برسد.
در برخی دنده‌های اتومات نیز حالت L وجود دارد که به Low mode اشاره دارد. درواقع زمانی که این حالت را فعال کنید خودرو “دنده سنگین” حرکت می‌کند که در شیب ها و سرازیری ها خیلی کمک‌کننده است.
انواع گیربکس های اتوماتیک
بطورکلی خودروهایی که برای حرکت و تعویض دنده نیاز به کلاچ ندارند اتوماتیک درنظر گرفته می‌شوند. اما گیربکس های اتوماتیک خود به انواع مختلفی تقسیم می‌شوند که ممکن است نام آن ها را در نقد و بررسی خودروها شنیده باشید.
گیربکس های اتوماتیک معمولی Conventional :
این نوع گیربکس از یک مبدل گشتاور برای انجام کلاچ گیری استفاده می‌کند و نسبت به گیربکس های دستی مصرف سوخت بیشتری دارند. خودروهای لوکس مانند رنج روور و ولوو XC90 به این نوع گیربکس مجهز هستند که 9 سرعته می‌باشد.
گیربکس های متغیر پیوسته CVT :
جعبه دنده های CVT در خودروهای هیبریدی مانند تویوتا پریوس محبوب هستند. این نوع گیربکس که در خودروهای چینی نیز بسیار رایج است، کارآمدتر و قابل اطمینان تر است و تجربه رانندگی نرم را منتقل می‌کند. درواقع خودرو مجبور نیست بین دنده ها پرش کند و همین عامل رانندگی را نرم تر می‌کند. گیربکس CVT همواره بروزرسانی می‌شود و در نسخه‌های جدید سازندگان سعی می‌کنند مشکلات آن را برطرف سازند اما در حال حاضر با ضعف شتاب مواجه است.
گیربکس اتوماتیک دو کلاچه :
این نوع گیربکس ها شبیه گیربکس های اتوماتیک معمولی هستند با این تفاوت که همزمان و بصورت خودکار دو کلاچ جایگزین مبدل گشتاور می‌شود. درواقع یک کلاچ دنده فعلی را تغییر می‌دهد و کلاچ دومی دنده بعدی را آماده می‌سازد. این تکنولوژی موجب تعویض دنده سریعتر می‌شود و شتاب خودرو را افزایش می‌دهد. از این جعبه دنده عموما در خودروهای فولکس واگن و پورشه مورد استفاده قرار می‌گیرد.
گیربکس های دستی اتوماتیک :
این جعبه دنده مانند گذشته محبوب نیست و امروزه در خودروهای ارزان قیمت مانند اشکودا مورد استفاده قرار می‌گیرد. فرآیند تعویض دنده خودکار صورت می‌گیرد اما بین هر دنده مکثی وجود دارد که شتاب خودرو را تا حد زیادی کاهش می‌دهد. درواقع این جعبه دنده برای هندل کردن دنده‌ها نیاز به زمان بیشتری دارد.
مزایا معایب ماشین های دنده اتوماتیک
مزایا:
- خودروهای برقی فقط از گیربکس اتوماتیک پیروی می‌کنند لذا در نسل جدید خودروها گیربکس دستی کاملا حذف خواهد شد.
- گیربکس های اتوماتیک احتمال خرابی کمتری دارند و تعمیرات آنها به مراتب آسان تر است.
- حذف هزینه‌های مربوط به استهلاک صفحه کلاچ.
- رانندگی با ماشین دنده اتوماتیک راحت تر است و راننده خصوصا در شهرهای پرترافیک آرامش بیشتری را داخل خودرو تجربه خواهد کرد.
معایب:
- قیمت گیربکس های اتوماتیک در حال حاضر گران تر از نوع دستی است. همین اختلاف قیمت موجب‌شده افراد زیادی از خرید آن صرف‌نظر کنند.
- سرعت تعویض دنده در مقایسه با دنده دستی پایین تر است و ممکن است شتاب خودرو کاهش یابد. البته این مورد در گیربکس های دوکلاچه رفع‌شده است اما به دلیل قیمت بالا فقط روی خودروهای لوکس پیاده سازی می‌شود.
شما نیز تجربیات خود را در رابطه با رانندگی با ماشین دنده اتوماتیک از بخش نظرات باما در میان بگذارید.
مطالب پیشنهادی :
