علائم خرابی سنسور دور موتور؛ تست سلامت و میزان عمر مفید

مهم‌ترین وظیفه سنسور دور موتور در خودرو؛ شمارش تعداد دور فلایویل بر حسب دقیقه و گزارش آن به ECU (کامپیوتر) است. ایسیو نیز نسبت‌به اطلاعات دریافتی عمل جرقه‌زنی و پاشش سوخت انژکتورها را انجام می‌دهد. زمانی که سنسور دور موتور به‌درستی عمل نکند طبیعتا ایسیو اطلاعی از عملکرد موتور نخواهد داشت. در این حالت خودرو میزان سوخت و جرقه مناسبی از خود بروز نمی‌دهد و علائم خرابی سنسور دور موتور که در ادامه به‌آنها می‌پردازیم را نشان می‌دهد.

علائم خرابی سنسور دور موتور

در خودروهای نسل قبل یکی از رایج‌ترین علائم خرابی سنسور دور موتور روشن نشدن خودرو بود. امروزه نود درصد خودروها به سنسور میل سوپاپ مجهز هستند که به‌نحوی می‌توان گفت به‌عنوان مکمل سنسور دور موتور عمل می‌کند. لذا در صورت خرابی سنسور دور موتور، سنسور میل سوپاپ باعث روشن شدن خودرو پس از چند استارت مکرر می‌شود. پس اگر فرآیند استارت خوردن ماشین شما کمی زمان‌بر شده‌است می‌تواند از علائم خرابی این سنسور باشد.

اما صرفا روشن شدن خودرو ملاک نیست بلکه خرابی سنسور دور موتور موجب برهم خوردن پاشش انژکتورها می‌شود. انژکتورها عمل پاشش را در حالت عادی به‌صورت تک‌به‌تک و به‌ترتیب احتراق انجام می‌دهند. اما زمانی که سنسور مذکور به‌درستی پاسخگو نباشد پاشش سوخت گروهی یا دوبه‌دو صورت می‌گیرد که باعث خام‌سوزی سوخت می‌گردد. در ادامه با خام سوزی سوخت، مصرف بنزین افزایش می‌یابد و ممکن است از اگزوز دود سیاه خارج شود.

خرابی سنسور دور موتور می‌تواند به‌شکل موارد زیر خود را نشان دهد:

• روشن‌شدن خودرو پس از استارت‌های متعدد
• افزایش مصرف سوخت و انتشار دود سیاه از اگزوز
• دور موتور از 4000 بالاتر نمی‌رود
• ثبت خطای تایم روی دستگاه دیاگ
• خاموش شدن خودرو پس از گاز دادن
• نوسان های زیاد عقربه دور موتور
• خاموش شدن خودرو هنگام حرکت

البته در برخی موارد ممکن است خاموشی خودرو هنگام حرکت به‌دلیل کج شدن دندانه‌های فلایویل باشد. زمانی که صفحه کلاج را تعویض می‌کنید باید مراقب باشید به فلایویل ضربه وارد نشود. در دیگر موارد نیز سولفاته شدن سوکت‌های بین راهی (اینتر کانکتور) موجب ثبت خطای سنسور دور موتور روی دیاگ می‌شود.

تست سلامت سنسور دور موتور

• مرحله اول

ابتدا بررسی کنید که موقع استارت زدن رله پمپ بنزین تحریک می‌شود یا خیر. برای این کار بلافاصله پس از بازکردن سوئیچ و شنیدن صدای پمپ‌بنزین استارت بزنید. اگر صدای پمپ قطع شد به‌احتمال ۹۰ درصد سنسور دور موتور معیوب است. البته این تست را به‌تعداد زیاد انجام ندهید زیرا استارت زدن پیش از قطع شدن صدای پمپ ممکن است آسیب جدی به‌آن وارد کند.

بهترین راهکار این است که رله پمپ بنزین را خارج کنید و لامپ تست را روی پایه‌تحریکی که از ECU نشأت می‌گیرد قرار دهید. با این کار متوجه خواهید شد که آیا رله به‌درستی تحریک می‌شود یا مشکلی وجود دارد.

حال اگر خودرو جرقه‌نداشت و همزمان پمپ بنزین هم به‌درستی عمل نکرد می‌توان صددرصد مطمئن شد که سنسور دور موتور خراب شده‌است.

• مرحله دوم

حال که متوجه‌شدیم سنسور دور موتور با اختلال مواجه‌است باید بررسی کنیم که این اختلال از خود سنسور است یا سیستم برق رسانی مختل شده‌است.

برای انجام این تست ابتدا سوکت سنسور دور موتور را خارج کنید و با استفاده از مولتی‌متر مقدار ورودی را بررسی کنید. مقدار اهم در حالت سالم باید بین 850 تا 1200 باشد. دلیل وجود این بازه نیز به میزان گرم و سرد بودن موتور بستگی دارد.

کثیفی سنسور دور موتور و تاثیر آن بر عملکرد

میزان کثیفی این سنسور تاثیر زیادی روی عملکرد آن می‌گذارد. درواقع چون سنسور دور موتور خاصیت آهن‌ربایی دارد براده‌های آهن را به‌خود جذب می‌کند. قرارگیری آن در نزدیکی سیستم انتقال قدرت نیز موجب‌شده جذب ناخالصی و کثیفی بیشتری را به‌خود اختصاص دهد. در نتیجه ولتاژ موردنیاز را تولید نمی‌کند و روندکار با اختلال مواجه‌می‌شود.

لذا پیشنهاد می‌شود پیش از اقدام برای تعویض، بخش دایره‌ای شکل مسطح روی سنسور را تمیز کنید. ممکن است مشکلات مربوطه رفع شوند.

عمر مفید سنسور دور موتور

این سنسور نیز مانند سایر سنسورهای خودرو طول عمر بالایی دارد و در صورتی که جنس باکیفیت نصب شود می‌توان انتظار داشت حدود 150 هزار کیلومتر پاسخگو باشد.

کاهش طول عمر مفید سنسور دور موتور به‌عواملی همچون عدم سلامت دنده‌های فلایویل و انباشت کثیفی روی آن بستگی دارد. لذا پیشنهاد می‌شود به‌صورت دوره‌ای به تمیزکردن سطح این قطعه بپردازید و یا موقع تعویض صفحه‌ کلاچ مراقب باشید فلایویل روی زمین نیفتد یا ضربه‌نخورد.

رفع خطای سنسور دور موتور

جهت رفع خطای ایجادشده ابتدا طبق آموزشی که بالاتر گفته‌شد مدار برق سنسور را با مولتی متر بررسی کنید. در صورتی که مشکلی در برق آن وجود نداشت به‌سراغ تمیز کردن سطح سنسور بروید. اگر از این مورد نیز جواب نگرفتید بررسی فلایویل می‌تواند راهکار هوشمندانه‌ای باشد. اگر همه موارد گفته‌شده را انجام دادید و باز نتیجه‌ای نگرفتید وقت آن رسیده‌است که این قطعه را تعویض کنید.

با آنکه سنسور دور موتور قیمت مناسبی دارد اما تاکید ما بر آن است که در مرحله آخر اقدام به‌تعویض آن کنید. زیرا این سنسور عمدتا طول عمر بالایی دارد و به‌راحتی معیوب نمی‌شود. در اکثر مواقع خطا از سایر بخش‌های خودرو به‌وجود آمده‌است.

محل قرارگیری سنسور دور موتور

همانطور که از نام آن مشخص است کار آن شمردن تعداد دور موتور است لذا باید همواره در نزدیکی فلایویل باشد. بنابراین در خودروهای انژکتوری نظیر پراید عمدتا روی پوسته کلاچ نصب‌شده و اقدام به جمع‌آوری اطلاعات می‌کند. در خودروهای کاربراتوری بسته‌به نوع خودرو ممکن است در نقاط مختلفی قرار گیرد.

جهت مطالعه بیشتر: آشنایی جامع با انواع سنسور در خودرو و کاربرد آنها

سوالات متداول

کاربرد سنسور دور موتور در خودرو چیست؟

سنسور دور موتور بر اساس دندانه‌های فلایویل تعداد دور موتور بر حسب دقیقه را شمارش می‌کند و به کامپیوتر می‌فرستد.

اگر سنسور دور موتور خراب باشد خودرو روشن نمی‌شود؟

در خودروهای انژکتوری سنسور مکملی به‌نام سنسور میل سوپاپ وجود دارد که در صورت خرابی سنسور دور موتور، خودرو را پس از چند استارت مکرر روشن می‌کند.

چه‌زمان می‌توان صددرصد مطمئن شد که سنسور دور موتور خراب است؟

زمانی که بطور همزمان هم پمپ بنزین عمل نکند و هم موتور جرقه نزند. البته احتمال بسیاری کمی نیز وجود دارد که این علائم مربوط به مشکلات دزدگیر خودرو باشد.

آیا سنسور دور موتور نیاز به شستشو دارد؟

بله؛ به دلیل وجود آهن‌ربا در سنسور دور موتور، براده آهن و ناخالصی‌ها نظیر گریس جذب آن می‌شوند و عملکرد آن را مختل می‌کنند.

هر چند کیلومتر باید سنسور دور موتور را تعویض کنیم؟

سنسور دور موتور معمولا طول عمر بالایی دارد و بسته‌به شرایط تا 150 هزار کیلومتر می‌تواند پاسخگو باشد.

نام بین المللی سنسور دور موتور چیست؟

سنسور دور موتور به انگلیسی Engine Speed Sensor نام دارد. اختصارا ESS.