فرمان برقی بهتر است یا هیدرولیک؟ مزایا معایب هرکدام
در دنیای صنعت و فناوری امروزی نه تنها برای مصرف کنندگان بلکه برای خودروسازان نیز همواره انتخاب بین فرمان هیدرولیک و برقی یک چالش بزرگ محسوب می‌شود. هرکدام از این سیستم ها مزایا و معایب خاص خود را دارند و بسته به شرایط و نیازهای مختلف می‌توانند گزینه بهتری باشند. اما سئوال اصلی اینجاست: به‌طور کلی فرمان برقی بهتر است یا هیدرولیک؟ برای رسیدن به پاسخ این سئوال ابتدا باید ویژگی های هریک را بررسی نماییم. باما همراه باشید.
فرمان هیدرولیک چگونه کار می‌کند؟
در گذشته، سیستم فرمان مکانیکی سنتی از مجموعه‌ای از چرخ‌دنده‌ها و اهرم‌ها برای اتصال فرمان به چرخ‌های جلو استفاده می‌نمود. با افزایش اندازه و وزن خودروها، به‌ویژه در حالت توقف کامل، چرخاندن فرمان دشوارتر شد. لذا مهندسان به دنبال یافتن راهکاری جهت روان‌تر کردن فرمان پرداختند. آنها سیستم فرمان هیدرولیک را توسعه دادند که با استفاده از یک پمپ، روغن هیدرولیک را در سیستم به جریان می‌اندخت و به راننده در چرخاندن چرخ‌ها کمک می‌کرد.
در این سیستم، پمپ که نیروی خود را از موتور و از طریق تسمه دینام دریافت می‌کند، روغن فرمان هیدرولیک را تحت فشار قرار می‌دهد. با هر بار چرخش فرمان، پمپ روغن را از مخزن مکش کرده و آن را در مدار سیستم به گردش درمی‌آورد. این مکانیزم، چرخش فرمان را برای راننده بسیار آسان‌تر می‌سازد.
فرمان هیدرولیکی در بین برخی خودروسازان مانند سوبارو ژاپن هنوز محبوب است. دلیل آن نیز هزینه ساخت کمتر و در دسترس بودن لوازم یدکی آن برای تعمیر می‌باشد.
فرمان برقی چگونه کار می‌کند؟
فرمان برقی تقریباً شبیه فرمان هیدرولیک کار می‌کند، اما به جای استفاده از روغن و پمپ، از موتورهای الکتریکی برای کمک به راننده در چرخاندن فرمان استفاده می‌شود. این سیستم به جای پمپ، برق مورد نیازش را از سیستم الکتریکی خودرو تأمین می‌کند.
جالب است بدانید بعضی از سیستم‌های فرمان برقی می‌توانند میزان کمک خود را تغییر دهند. مثلاً در خودروهای اسپرت مثل فورد موستانگ، وقتی سریع رانندگی می‌کنید فرمان سنگین‌تر می‌شود تا کنترل بهتری داشته باشید. برخی شرکت‌ها مثل ام‌جی حتی سیستم‌های پیشرفته‌تری ساخته‌اند که می‌تواند سنگینی یا سبکی فرمان را براساس شرایط رانندگی تنظیم کند.
مزایا و معایب فرمان هیدرولیک
مزایا:
- ارتباط مستقیم با چرخ‌ها: سیستم هیدرولیک اتصال فیزیکی بین فرمان و چرخ‌ها را حفظ می‌کند که برای رانندگان حرفه‌ای و علاقه‌مندان به رانندگی ورزشی بسیار مهم است. این سیستم بازخورد دقیق‌تری از جاده و عملکرد خودرو ارائه می‌دهد.
- احساس رانندگی بهتر: بسیاری از رانندگان معتقدند فرمان هیدرولیک حس طبیعی‌تر و “واقعی‌تری” دارد، در حالی که برخی سیستم‌های برقی ممکن است حس مصنوعی به راننده منتقل کنند.
- تعمیرات: برخلاف سیستم‌های برقی، در صورت خرابی می‌توان بخش‌های مختلف سیستم هیدرولیک را به صورت جداگانه تعمیر یا تعویض کرد.
معایب:
- نیاز به نگهداری بیشتر: این سیستم نیاز به تعویض دوره‌ای روغن هیدرولیک دارد و ممکن است دچار نشتی (از واشرها و اورینگ‌ها) شود که نیاز به بررسی مداوم دارد.
- احتمال خرابی بالاتر: سیستم هیدرولیک دارای تعداد زیادی قطعه مکانیکی (پمپ، شیلنگ‌ها، روغن، واشرها و …) است که احتمال خرابی را افزایش می‌دهد.
- تأثیر بر مصرف سوخت: پمپ هیدرولیک دائماً به موتور متصل است و مقداری از قدرت آن را مصرف می‌کند، حتی زمانی که فرمان را نمی‌چرخانید. این مورد روی کاهش بازدهی موتور و افزایش مصرف سوخت تاثیر می‌گذارد.
مزایا و معایب فرمان برقی
مزایا:
- سادگی مکانیکی: با حذف پمپ هیدرولیک، شیلنگ‌ها و روغن، سیستم بسیار ساده‌تر شده است.
- قابلیت اطمینان بالاتر: نداشتن مایع هیدرولیک و قطعات متحرک کمتر، باعث کاهش احتمال خرابی می‌شود.
- تنظیم پذیری: در بسیاری از خودروها می‌توان سنگینی فرمان را با حالت‌های رانندگی مختلف تنظیم کرد (مثلاً حالت اسپرت فرمان را سفت‌تر می‌کند تا راننده احساس کند خودرو سنگین‌تر شده و کنترل بهتری دارد).
- کارایی ثابت: در هر سرعتی عملکرد یکسانی دارد و برخلاف سیستم هیدرولیک، نیروی کمکی آن وابسته به دور موتور نیست.
- سبکی فوق العاده: در برخی مدل‌ها مانند فورد اورست و رنجر، فرمان به شدت سبک و روان است.
معایب:
- کاهش حواس راننده: بسیاری از رانندگان حرفه‌ای معتقدند ارتباط کمتری با جاده احساس می‌کنند.
- احساس مصنوعی: برخی سیستم‌های ارزان‌قیمت ممکن است حس غیرطبیعی به راننده منتقل کنند. برخی اعلام کرده‌اند انگار سوار ماشین اسباب بازی شده‌اند! این مورد برای افراد ماشین باز اصلا جالب نیست!
- هزینه تعمیر بالا: در صورت خرابی (که نادر است)، ممکن است نیاز به تعویض کل سیستم باشد.
- قیمت بالاتر: در خودروهای تولید داخل آپشن فرمان برقی قیمت تمام‌شده خودرو را افزایش می‌دهد.
هزینه تبدیل فرمان برقی به هیدرولیک
برآورد هزینه‌ها (حدودی)
- قطعات اصلی: 150-300 میلیون تومان
- پمپ هیدرولیک (دست دوم 50-80 میلیون، نو تا 150 میلیون)
- جک و رک هیدرولیک
- شیلنگ ها و اتصالات فشارقوی
- مخزن روغن و متعلقات
- دستمزد اجرا: 30-50 میلیون تومان
- نیاز به مکانیک متخصص فرمان
- تغییرات سخت افزاری گسترده
- زمان کار: 3-5 روز کاری
بسته‌به نوع خودرو و استان محل زندگی شما این قیمت‌ها می‌تواند متغیر باشد اما طبق میانگین، هزینه تبدیل فرمان برقی به هیدرولیک از 200 میلیون تومان شروع می‌شود.
نحوه تشخیص فرمان برقی
ممکن است قصد خرید خودرویی را داشته باشید که فروشنده آن را تحت عنوان فرمان برقی اعلام کرده است. در این شرایط از طریق موارد زیر می‌توانید صحت آن را مطلع شوید.
- بررسی وجود مخزن روغن هیدرولیک که بصورت پلاستیکی بوده و عموما درپوش آن زرد یا قرمز است. روی مخزن عبارت “Power Steering Fluid” نوشته‌شده است.
- بررسی وجود پمپ هیدرولیک که یک قطعه فلزی می‌باشد و متصل به دینام است.
- تست روشن و خاموش کردن خودرو: در خودروهای هیدرولیک با روشن کردن خودرو صدای وزوز پمپ شنیده می‌شود. در خودروهای فرمان برقی چنین چیزی وجود ندارد.
- سبکی فرمان در حالت ایستاده: اگر در حالت توقف کامل فرمان به راحتی می‌چرخد احتمالا برقی است. فرمان هیدرولیکی در حالت ایستاده سنگین‌تر است.
- خودروهای فرمان برقی دکمه‌ای برای تنظیم میزان نرمی و سفتی فرمان دارند. به دنبال آن بگردید (معمولا روی فرمان یا در نزدیکی آن قرار دارد).
مطلب پیشنهادی: 15 مشکل رایج خودرو و نحوه رفع آنها
نتیجه گیری: فرمان برقی بهتر است یا هیدرولیک؟
با خواندن مزایا و معایب هر فرمان به یک نتیجه‌گیری کلی در مورد “فرمان برقی بهتر است یا هیدرولیک” خواهید رسید. در این مورد حتی در بین خودروسازان دنیا هم اختلاف نظر وجود دارد. برخی سیستم برقی را نوین و برتر می‌دانند و برخی هیدرولیک را ترجیح می‌دهند. اما بطورکلی تولیدات به سمت فرمان برقی پیش خواهد رفت.
مزیت اصلی فرمان برقی تجربه رانندگی راحت تر است. یک فرد معمولی اکثر زمان رانندگی خود را در شهر و با سرعت پایین سپری می‌کند. لذا برای عمده مردم فرمان برقی گزینه بهتری محسوب می‌شود. همچنین آپشن های جدید مانند تکنولوژی پارک خودکار صرفا با فرمان برقی سازگار و هماهنگ است. امکان تنظیم حالت نرم و سفت نیز کنترل خودرو را در شرایط مختلف راحت‌تر می‌کند.
نظر شما چیست؟ فرمان برقی بهتر است یا هیدرولیک؟ در بخش نظرات باما در میان بگذارید 🙂
