خرابی سنسور دریچه گاز؛ علائم دلایل و نحوه رفع آن
سنسور موقعیت دریچه گاز Throttle Postiton Sensor یک قطعه حیاتی در خودروی شما برای نظارت و کنترل جریان سیال در موتور به‌جهت بهره‌روی بهینه سوخت، گاز خوردن متناسب و اجرای عملکرد بهتر موتور است. هنگامی که این قطعه با مشکل روبه‌رو شود به‌همراه آن طیف گسترده‌ای از مشکلات متوجه وسیله‌نقلیه شما می‌گردد. لذا لازم است علائم خرابی سنسور دریچه گاز را بشناسید، بدانید علت رخ دادن خطاهای احتمالی چیست و چگونه می‌توانید آنها را رفع کنید.
سنسور دریچه گاز همچنین نسبت هوا به سوخت و زمان احتراق را تنظیم می‌کند. این کار وظیفه تخصصی سنسور اکسیژن است لذا ممکن است علائم خرابی این دو سنسور شبیه یکدیگر باشد.
علائم خرابی سنسور دریچه گاز
یک سنسور موقعیت دریچه گاز معیوب می‌تواند علائم مختلفی را از خود بروز دهد که تشخیص زودهنگام آنها جهت جلوگیری از آسیب بیشتر مهم است. در ادامه برخی از علائم رایجی که نشان می‌دهد این سنسور به‌درستی عمل نمی‌کند قید شده‌است.
- کاهش شدید شتاب
یکی از وظایف اصلی این سنسور تشخیص زاویه فشار پدال گاز است. بدین صورت که‌هرچه فشار بر پدال بیشتر باشد سنسور ولتاژ بیشتری به ECU (کامپیوتر) ارسال می‌کند. ایسیو نیز نسبت به‌آن، میزان گاز خوردن خودرو را تعیین می‌کند. حال اگر این اطلاعات به‌درستی ارسال نشود شتاب خودرو را تا حد زیادی کاهش می‌دهد.
- دور موتور بالا حتی در حالت ثابت
همانطور که گفته‌شد اگر سنسور دریچه گاز میزان فشار بر پدال گاز را کم تشخیص دهد موجب کاهش شتاب می‌شود. حال اگر بالعکس میزان فشار پدال را زیادتر از حد معمول شناسایی کند موجب گاز خوردن بی‌دلیل و افزایش دور موتور می‌گردد.
- ریپ زدن
زمانی که سنسور دریچه گاز بیش از حد معیوب شده‌باشد اطلاعات متناقض را مدام به کامپیوتر ارسال می‌کند. ولتاژ در یک سنسور سالم بین 1 تا 95 با تغییر زاویه دریچه به‌صورت عادی افزایش و کاهش می‌یابد. اما در یک سنسور خراب ممکن است ولتاژ به‌عنوان مثال از 45 روی 65 پرش کند یا ناگهانی به 20 کاهش پیدا کند. همین امر باعث ریپ‌زدن خودرو می‌شود.
- افزایش مصرف سوخت
بخشی از وظایف سنسور دریچه گاز مشابه سنسور اکسیژن است یعنی هر دو روی نسبت هوا به‌سوخت سیستم احتراق تاثیر می‌گذارند. حال اگر عملکرد هر یک از این دو سنسور با مشکل مواجه‌شود باعث افزایش ورودی بنزین به‌سیستم احتراق و در نتیجه خام سوزی و افزایش مصرف سوخت می‌گردد.
- روشن شدن چراغ چک
روشن شدن چراغ چک خبر از عدم کارکرد صحیح هریک از بخش‌های خودرو می‌دهد. در این حالت اگر علائم بالا را نیز مشاهده کردید می‌توانید تا حدودی مطمئن شوید عیب از سنسور دریچه گاز است. اما بهتر است قبل از اقدام به‌تعویض از دستگاه دیاگ استفاده کنید و از آن نیز تایید بگیرید.
علت خرابی سنسور دریچه گاز
درک دلایل به‌وجود آمدن مشکلات مربوط‌به این سنسور کمک می‌کند از بروز آنها در آینده جلوگیری کنید. در ادامه عواملی را ذکر کرده‌ایم که منجر به‌وجود آمدن خطا در سنسور دریچه‌گاز می‌شود.
- فرسایش و پایان عمر مفید
مانند هر قطعه دیگری، سنسورها هم پس از طی کردن عمر مفید و در اثر فرسایش کارایی خود را از دست می‌دهند. سنسورها از جمله سنسور دریچه‌گاز مدام در حال سنجش اطلاعات و ارسال آنها به‌کامپیوتر هستند لذا باید به‌آنها حق بدهیم به‌مرور زمان فرسوده‌شوند.
- کثیفی‌ها
آلاینده‌ها نظیر گرد و غبار و روغن به‌مرور روی سنسور تجمع می‌کنند و بر دقت و عملکرد آن تاثیر می‌گذارند.
- مشکلات برقی
مشکلات سیم‌کشی یا کانکتور از جمله خوردگی یا شل شدن اتصالات می‌تواند ارتباط بین سنسور و ECU را مختل کند.
- نصب یا تشخیص نادرست
تنظیم نادرست یا عدم تشخیص صحیح مشکل می‌تواند در آینده موجب به‌وجود آمدن خطاهای متعدد بشود.
تعویض یا تعمیر سنسور دریچه گاز
سنسور دریچه‌گاز قطعه کوچکی است که به‌صورت پرس‌شده تولید می‌شود. در موارد خاص می‌توانید با یک پیچ گوشتی دو پهلو آن را باز و فنرها را تنظیم کنید. اما در اکثر مواقع مقاومت کربنی دچار عیب و ضعف می‌شود که‌موجب از دست رفتن کارایی سنسور می‌گردد. در این حالت تنها راه تعویض آن است. در ادامه مراحل تعویض را مشاهده می‌کنید.
- یافتن سنسور دریچه گاز در خودرو: اغلب متصل به دریچه‌گاز و در نزدیکی پدال گاز قرار دارد.
- سر باتری را جدا کنید: جهت جلوگیری از اتصالات بهتر است جریان برق باتری را موقتا قطع کنید.
- سنسور قدیمی را جدا کنید: به‌راحتی سوکت آن را خارج کنید و دو پیچ اطراف آن را باز کنید.
- سنسور جدید را نصب کنید: مانند سنسور قبلی، این بار سوکت را متصل و دو پیچ آن را محکم کنید.
- مطمئن شوید سوکت به‌درستی متصل شده‌است.
- باتری را مجدد وصل کنید
- خودرو را روشن کنید و اجازه دهید دو الی سه دقیقه کار کند.
- با دیاگ خطاهای احتمالی را بررسی کنید و در صورت عملکرد صحیح، خطاهای قبلی را حذف کنید.
نحوه ریست سنسور دریچه گاز
گاهی با یک ریست ساده می‌توان مشکلات مربوط به‌یک قطعه برقی خودرو را رفع نمود و سنسور دریچه‌گاز نیز از این قاعده مستثنی نیست. فرآیند ریست کردن بدون نیاز به‌هیچگونه دستگاه و صرفا با ترفند زیر در حد چند دقیقه قابل انجام است.
- سر باتری را به‌مدت 5 دقیقه خارج و سپس متصل کنید.
- سوئیچ را باز کنید (منظور صرفا باز کردن برق خودرو است و مراحل باید در خاموشی خودرو انجام شود).
- پدال گاز را آهسته تا انتها فشار دهید. رسیدن‌به انتهای پدال باید 4 ثانیه طول بکشد.
- پدال گاز را سریع رها کنید.
- مراحل 3 و 4 را سه بار تکرار کنید.
- سوئیچ را ببندید و کلید را خارج کنید.
- ده ثانیه منتظر بمانید.
- سنسور دریچه‌گاز با موفقیت ریست شد. اکنون می‌توانید خودرو را روشن کنید.
جهت درک بهتر ویدیوی زیر را مشاهده نمایید.
نحوه تست سنسور
بهترین راه برای تست سلامت سنسور استفاده از دستگاه دیاگ است که بتوانید به‌خوبی خطای مربوطه را مشاهده کنید و ولتاژها را بررسی نمایید. اما اگر دیاگ در دسترس نداشتید یک مولتی متر را روی دو سر مثبت و منفی سوکت سنسور قرار دهید. در صورت سلامت، ولتاژی که روی صفحه نمایش داده‌می‌شود باید عدد 5 ولت را نشان دهد.
چگونه سنسور دریچه گاز را تمیز کنیم؟
این سنسور به‌مرور زمان و به‌دلیل جایگاه قرارگیری انواع روغن و گرد و غبار را به‌خود جذب می‌کند که بر عملکرد آن تاثیر می‌گذارد. برای تمیز کردن آن کافیست با یک دستمال پارچه‌ای نرم اطراف دریچه‌گاز و خود سنسور را پاک کنید. اگر کثیفی‌ها بیش از حد است می‌توانید از یک اسپری WD-40 روان‌کننده استفاده کنید. بهتر است نی نیز روی آن بگذارید که مایع به‌سایر بخش‌ها و سوکت‌ها نفوذ نکند.
انواع سنسور TPS
- مبتنی بر پتانسیومتر
این نوع سنسور از یک مقاومت متغیر تشکیل شده‌است که به‌دریچه‌گاز متصل است. با بازشدن دریچه‌گاز مقاومت در سراسر پتانسیومتر تغییر می‌کند و سیگنال ولتاژ را به ECU ارائه می‌دهد. ایسیو نیز از این اطلاعات برای تنظیم میزان پاشش سوخت استفاده می‌کند.
- مبتنی بر اثر هال
این نوع سنسور از میدان مغناطیسی برای تشخیص موقعیت دریچه‌گاز استفاده می‌کند. یک آهن‌ربای کوچک روی دریچه‌گاز نصب شده‌است که با تغییر زاویه از روی سنسور عبور می‌کند و ولتاژ تولید می‌کند. ولتاژ نیز مستقیما به ECU می‌رود.
سوالات متداول
نحوه باز کردن سنسور دریچه‌گاز چگونه است؟
ابتدا موقعیت سنسور را پیدا کنید. معمولا کنار دریچه‌گاز یا در نزدیکی پدال قرار دارد. با یک پیچ گوشتی دو پیچ اطراف آن را باز کنید. در نهایت سوکت را خارج کنید.
سنسور مپ همان سنسور دریچه‌گاز است؟
خیر سنسور مپ وظیفه‌کنترل میزان هوای ورودی منیفولد را برعهده دارد در صورتی‌که سنسور دریچه گاز میزان گاز خوردن و پاشش سوخت را تنظیم می‌کند.
علائم خرابی سنسور دریچه گاز پراید چیست؟
علائم خرابی این سنسور در پراید و یا 206 تیپ 2 و در کل همه خودروها یکسان است. این علائم به‌صورت کاهش شتاب، ریپ‌زدن، دورموتور بالا و افزایش مصرف سوخت خود را نشان می‌دهند.
خرابی سنسور دریچه گاز برقی چگونه است؟
نحوه تست خرابی سنسور دریچه‌گاز سیمی با برقی یکسان است و با دیاگ انجام می‌شود. همچنین از مولتی متر نیز می‌توانید استفاده نمایید. علائم خرابی این دو نیز مشابه است.
